《赛尔号:雷神崛起酷跑》绿色度测评报告
B?ng ch? cái Phoenicia | |
---|---|
![]() | |
Th? lo?i | |
Th?i k? | k. 1200–150 TCN[1] |
H??ng vi?t | Ph?i sang trái ![]() |
Các ng?n ng? | Ti?ng Phoenicia, ti?ng Puni |
H? ch? vi?t liên quan | |
Ngu?n g?c | |
H?u du? | Ch? Aram Ch? Hy L?p Ch? C? Hebrew |
Anh em | Ch? Nam bán ??o ? R?p |
ISO 15924 | |
ISO 15924 | Phnx, 115 ![]() |
Unicode | |
U+10900–U+1091F | |
B?ng ch? cái Phoenicia, g?i theo quy ??c là b?ng ch? cái Canaan nguyên th?y cho các v?n b?n Phoenicia xu?t hi?n tr??c n?m 1050 TCN, là b?ng ch? cái alphabet lau ??i nh?t theo ngh?a r?ng c?a t? alphabet. B?ng ch? cái Phoenicia là m?t abjad[3] có t?t c? 22 ch? cái, t?t c? th? hi?n ph? am, v?i matres lectionis sau này ???c s? d?ng m?t s? nguyên am. Nó ???c dùng ?? vi?t ti?ng Phoenicia, m?t ng?n ng? Semit B?c, là ng?n ng? c?a n?n v?n minh Phoenicia c? t?i n?i ngày nay là Syria, Liban, và b?c Israel.[4]
Ch? Phoenicia là s?n ph?m c?a vi?c ng??i Phoenicia ti?p nh?n m?t h? ch? vi?t Semit Tay c?[5], có ngu?n g?c c? x?a t? ch? t??ng hình Ai C?p.[6] Nó t?ng là m?t h? ch? vi?t dùng r?ng r?i, do th??ng gia Phoenicia ?em ?i lan truy?n kh?p vùng ??a Trung H?i, r?i l?i ???c nhi?u n?n v?n hóa ti?p thu, s?a ??i. Ch? C? Hebrew là m?t bi?n th? ??a ph??ng c?a ch? Phoenicia.[7] Ch? Aram, ti?n than ch? ? R?p ngày nay, c?ng là m?t h?u du? ch? Phoenicia. Ch? Hebrew là m?t bi?n th? ch? Aram. Ch? Hy L?p (cùng các h?u du? là ch? Latinh, Kirin, Runi, và Copt) c?ng b?t ngu?n t? ch? Phoenicia.
Quá trình phát tri?n
[s?a | s?a m? ngu?n]Ky t? | Tên ky t?[8] | Ngh?a tên ky t? | ?m v? | Ngu?n g?c | ?ng v?i | |||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Image | Text | Aram | Syria/ Assyria | Hebrew | ? R?p | Thaana | Nam bán ??o ? R?p | Ge'ez | Hy L?p | Copt | Lydia | C? Y | Rune | Latinh | Kirin | Gruzia | Armenia | Turk C? | M?ng C? | T?ng | Devanagari | Bengal | Mi?n | Sinhala | Khmer | Thái | Lào | Java | ||||
![]() |
𐤀 | ?ālep | bò ??c | ? [?] | ?? | ??? | ? | ? | ? | ? | ?? | ? | Αα | ?? | ?? | ?? | ? | Aa | Аа | ?/?/? | ?/? | ?? | ![]() ![]() |
? | ?, ?, ?, ?, ??, ??, ?, ? | ?, ?, ?, ? | ? | ?, ?, ?, ? | ? | ? | ? | ? |
![]() |
𐤁 | bēt | nhà | b [b] | ?? | ??? | ? | ? | ? | ? | ?? | ? | Ββ | ?? | ?? | ?? | ? | Bb | Бб, Вв | ?/?/? | ?/? | ?? | ![]() |
?, ? | ?, ? | ?, ? | ?, ? | ?, ? | ?, ? | ? | ? | ?, ? |
![]() |
𐤂 | gīml | dùi qu?ng/l?c ?à | g [ɡ] | ?? | ??? | ? | ? | ? | ?,? | ?? | ? | Γγ | ?? | ?? | ?? | ?, ? | Cc, Gg | Гг, ?? | ?/?/? | ?/? | ?? | ![]() |
? | ? | ? | ? | ? | ? | ?, ? | ? | ? |
![]() |
𐤃 | dālet | c?a | d [d] | ?? | ??? | ? | ? | ?, ? | ?, ? | ?? | ? | Δδ | ?? | ?? | ?? | ? | Dd | Дд | ?/?/? | ?/? | ?? | - | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? |
![]() |
𐤄 | hē | quá ph? | h [h] | ?? | ??? | ? | ? | ? | ? | ?? | ? | Εε | ?? | ?? | ?? | ? | Ee | Ее, ??, Ээ | ?/?/? | ?/?, ?/?, ?/? | - | - | - | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ?, ? |
![]() |
𐤅 | wāw | móc | w [w] | ?? | ??? | ? | ? | ? | ?, ? | ?? | ? | (??), Υυ | ?? | ??,??,?? | ??, ?? | ? | Ff, Uu, Vv, Yy, Ww | (??), Уу, ?? | ?/?/? | ?/? | - | ![]() |
? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? |
![]() |
𐤆 | zayin | v? khí | z [z] | ?? | ??? | ? | ? | ? | ?, ? | ?? | ? | Ζζ | ?? | - | ?? | ? | Zz | Зз | ?/?/? | ?/? | ?? | ![]() |
?, ?, ?? | ?, ? | ?, ? | ?, ? | ?, ? | ? | ?, ? | ? | ?, ? |
![]() |
𐤇 | ?ēt | t??ng, san nhà | ? [?] | ?? or ?? | ??? | ? | ? | ?, ? | ?, ? | ??, ?? | ?, ? | Ηη | ?? | - | ?? | ?/? | Hh | Ии, Йй | ?/?/? | ?/?, ?/? | - | ![]() ![]() |
?? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | - | ? |
![]() |
𐤈 | ?ēt | bánh xe | ? [t?] | ?? | ??? | ? | ? | ?, ? | ?, ? | ?? | ? | Θθ | ?? | - | ?? | ? | - | (??) | ?/?/? | ?/? | ?? | - | ? | ?, ?, ? | ? | ? | ? | ? | ? | - | ? |
![]() |
𐤉 | yōd | tay | y [j] | ?? | ??? | ? | ? | ? | ? | ?? | ? | Ιι | ?? | ?? | ? | ?? | Ii, Jj | ??, ??, ?? | ? | ?/? | ?? | ![]() |
? | ? | ? | ?, ? | ? | ? | ? | ? | ? |
![]() |
𐤊 | kāp | bàn (tay) | k [k] | ?? | ??? | ? | ?? | ? | ? | ?? | ? | Κκ | ?? | ?? | ?? | ? | Kk | Кк | ?/?/? | ?/? | ?? | ![]() |
? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? |
![]() |
𐤋 | lāmed | goad | l [l] | ?? | ??? | ? | ? | ? | ?, ? | ?? | ? | Λλ | ?? | ?? | ?? | ? | Ll | Лл | ?/?/? | ?/? | ?? | ![]() |
? | ? | ? | ?, ? | ? | ? | ? | ? | ? |
![]() |
𐤌 | mēm | n??c | m [m] | ?? | ??? | ? | ?? | ? | ? | ?? | ? | Μμ | ?? | ?? | ?? | ? | Mm | Мм | ?/?/? | ?/? | ?? | ![]() |
? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ? |
![]() |
𐤍 | nūn | r?n | n [n] | ?? | ??? | ? | ?? | ? | ?, ? | ?? | ? | Νν | ?? | ?? | ?? | ? | Nn | Нн | ?/?/? | ?/? | ?? | ![]() |
?, ?, ? | ?, ?, ?, ? | ?, ?, ?, ? | ?, ?, ?, ?, ? | ?, ?, ?, ? | ?, ?, ? | ?, ?, ? | ?, ?, ? | ?, ?, ?, ? |
![]() |
𐤎 | sāmek | cá | s [s] | ?? | ??? | ?, ? | ? | — | — | ?? | ? | Ξξ, Χχ | ??, ?? | - | ??, ?? | ?,? | Xx | (??), Хх | ?/?/? | ?/? | ??? | - | ? | ?, ? | ?, ? | ? | ? | ?, ? | ?, ? | ?, ? | ?, ? |
![]() |
𐤏 | ?ayin | m?t | ? [?] | ?? | ??? | ? | ? | ?, ? | ?, ? | ?? | ? | Οο, Ωω | ??, ?? | ?? | ?? | ? | Oo | Оо | ?/?/? | ?/? | ?? | - | ?, ? | ?,? | ?, ? | ? | ?? | - | - | ?, ?? | |
![]() |
𐤐 | pē | mi?ng | p [p] | ?? | ??? | ? | ?? | ? | ?, ? | ?? | ?, ? | Ππ | ?? | - | ?? | ? | Pp | Пп | ?/?/? | ?/? | ?? | - | ?, ? | ?, ? | ?, ? | ?, ? | ?, ? | ?, ? | ? | ?, ? | ?, ? |
![]() |
𐤑 | ?ādē | ? (gi?y cói?) | ? [s?] | ?? | ??? | ? | ?? | ?, ? | ?, ? | ?? | ?, ?, ? | (??) | - | — | ?? | — | - | Цц, Чч, ?? | ?/?/? | ?/? | - | ![]() ![]() |
?, ?, ?, ? | ?, ? | ?, ? | ?, ? | ?, ? | ?, ? | ?, ? | ? | ?, ? |
![]() |
𐤒 | qōp | l? x? ch? | q [q] | ?? | ??? | ? | ? | ? | ?, ? | ?? | ? | (??), Φφ, Ψψ | ??, ??, ?? | - | ??, ??, ?? | - | (??, Фф) | ?/?/? | ?/?, ?/?, ?/? | ?? | - | ? | ? | ? | ? | ? | ? | ?, ? | ? | ? | |
![]() |
𐤓 | rē? | ??u | r [r] | ?? | ??? | ? | ? | ? | ? | ?? | ? | Ρρ | ?? | ?? | ?? | ? | Rr | Рр | ?/?/? | ?/? | ?? | ![]() |
? | ? | ? | - | ? | ? | ? | ? | ? |
![]() |
𐤔 | ?īn | r?ng | ? [?] | ?? | ??? | ? | ? | ?, ? | ?, ? | ?? | ? | Σσ? | ??, ??, ?? | ?? | ?? | ?/? | Ss | Сс, Шш, Щщ | ?/?/? | ?/? | ?? | ![]() ![]() |
? | ? | ? | - | - | ? | ? | - | ? |
![]() |
𐤕 | tāw | d?u, v?t | t [t] | ?? | ??? | ? | ? | ?, ? | ?, ? | ?? | ? | Ττ | ??, ?? | ?? | ?? | ? | Tt | Тт | ?/?/ | ?/? | ?? | ![]() |
? | ? | ? | ? | ? | ? | ?, ? | ? | ? |
M?i | Chan r?ng | Vòm | Ng?c m?m | L??i gà | Y?t h?u | Thanh h?u | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
th??ng | nh?n | ||||||||
Nasal | m | n | |||||||
T?c | v? thanh | p | t | t? | k | q | ? | ||
h?u thanh | b | d | ɡ | ||||||
Xát | v? thanh | s | s? | ? | ? | h | |||
h?u thanh | z | ? | |||||||
Rung | r | ||||||||
Ti?p c?n | l | j | w |
Unicode
[s?a | s?a m? ngu?n]B?ng Unicode Phoenicia Official Unicode Consortium code chart: Phoenician Version 13.0 | ||||||||||||||||
0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | A | B | C | D | E | F | |
U+1090x | 𐤀 | 𐤁 | 𐤂 | 𐤃 | 𐤄 | 𐤅 | 𐤆 | 𐤇 | 𐤈 | 𐤉 | 𐤊 | 𐤋 | 𐤌 | 𐤍 | 𐤎 | 𐤏 |
U+1091x | 𐤐 | 𐤑 | 𐤒 | 𐤓 | 𐤔 | 𐤕 | 𐤖 | 𐤗 | 𐤘 | 𐤙 | 𐤚 | 𐤛 | 𐤟 |
Tham kh?o
[s?a | s?a m? ngu?n]- ^ Xu?t hi?n l?n ??u vào th?i k? s?p ?? ?? ??ng, d?ng "c? ?i?n" ?i vào s? d?ng t? kho?ng n?m 1050 TCN; d?n m?t ?i vào th?i k? Hy L?p hóa do b? các h? ch? h?u than thay th?; di t?n t? khi Carthage b? phá h?y n?m 149 TCN.
- ^ Himelfarb, Elizabeth J. "First Alphabet Found in Egypt", Archaeology 53, Issue 1 (Jan./Feb. 2000): 21.
- ^ Fischer, Steven Roger (2004). A history of writing. Reaktion Books. tr. 90.
- ^ "Phoenicia". Ancient History Encyclopedia. Truy c?p ngày 12 tháng 11 n?m 2018.
- ^ Beyond Babel: A Handbook for Biblical Hebrew and Related Languages, article by Charles R. Krahmalkov (ed. John Kaltner, Steven L. McKenzie, 2002). "This alphabet was not, as often mistakenly asserted, invented by the Phoenicians but, rather, was an adaptation of the early West Semitic alphabet to the needs of their own language".
- ^ Michael C. Howard (2012). Transnationalism in Ancient and Medieval Societies. P. 23.
- ^ Reinhard G. Kratz (ngày 11 tháng 11 n?m 2015). Historical and Biblical Israel: The History, Tradition, and Archives of Israel and Judah. OUP Oxford. tr. 64. ISBN 978-0-19-104448-9.
[...] scribes wrote in Paleo-Hebrew, a local variant of the Phoenician alphabetic script [...]
- ^ after Fischer, Steven R. (2001). A History of Writing. London: Reaction Books. tr. 126.
Sách tham kh?o
[s?a | s?a m? ngu?n]- Jean-Pierre Thiollet, Je m'appelle Byblos, H & D, Paris, 2005. ISBN 2-ngày 99 tháng 4 n?m 4266
- Maria Eugenia Aubet, The Phoenicians and the West Second Edition, Cambridge University Press, London, 2001.
- Daniels, Peter T., et al. eds. The World's Writing Systems Oxford. (1996).
- Jensen, Hans, Sign, Symbol, and Script, G.P. Putman's Sons, New York, 1969.
- Coulmas, Florian, Writing Systems of the World, Blackwell Publishers Ltd, Oxford, 1989.
- Hock, Hans H. and Joseph, Brian D., Language History, Language Change, and Language Relationship, Mouton de Gruyter, New York, 1996.
- Fischer, Steven R., A History of Writing, Reaktion Books, 2003.
- Markoe, Glenn E., Phoenicians. University of California Press. ISBN 0-520-22613-5 (2000) (hardback)
- Ancient Hebrew and Aramaic on Coins, reading and transliterating Proto-Hebrew, online edition L?u tr? ngày 11 tháng 5 n?m 2011 t?i Wayback Machine. (Judaea Coin Archive)
Liên k?t ngoài
[s?a | s?a m? ngu?n]- Ancient Scripts.com (Phoenician)
- Omniglot.com (Phoenician alphabet)
- official Unicode standards document for Phoenician (PDF file)
- GNU FreeFont Unicode font family with Phoenician range in its serif face.